تأمین لایسنس و دانش فنی پروژه های بزرگ صنعتی

مقدمه

دانش فنی در پالایشگاه های نفت و گاز، پتروشیمی، صنایع شیمیایی، میعانات گازی، معادن و بسیاری صنایع بزرگ دنیا رشد قابل توجهی نموده است. تأمین لایسنس License و دانش فنی مورد نیاز این پروژه ها برای شرکت های ایرانی بسیار حائز اهمیت می باشد. عدم تأمین لایسنس مورد نیاز صنایع بزرگ داخلی، کشور را وادار به خام فروشی منابع بزرگ نفتی، گازی و معدنی خود می نماید.

یافتن شرکت های بزرگ صاحب لایسنس و خرید و انتقال آن به کشور از گلوگاه های اصلی توسعه صنایع مختلف می باشد. چراکه وجود تحریم های مختلف به صنایع بزرگ کشور سبب شده قدرت چانه زنی آنها کاهش یابد. همچنین شرکت های صاحب لیسانس نمی خواهند که با انعقاد قراردادی با شرکت های ایرانی، در لیست تحریم ها قرار بگیرند. لذا جلب اعتماد شرکت های خارجی و انجام مذاکرات با آنها کار بسیار سخت و پیچیده ای است.

صنایعی که نیاز به لایسنس و دانش فنی دارند

در کشور ما صنایع زیادی در حال رشد و توسعه می باشند که می بایستی همگام با تکنولوژی روز دنیا رشد نمایند. پالایشگاه های نفت و گاز از جمله صنایعی هستند که بدون تأمین لایسنس و پتنت خود امکان رشد و توسعه ندارند. در پتروشیمی های کشور نیز تأمین دانش فنی بسیار حائز اهمیت می باشد. درخصوص معادن و نصب و راه اندازی خطوطی تولیدی که مواد خام را به محصولات نهایی نزدیک تر می نمایند بسیار مهم می باشد. لایسنس و دانش فنی مورد نیاز خطوط تولید کاتالیست از جمله تکنولوژی های بسیار پیچیده می باشد.

ورود دانش فنی به کشور برای جلوگیری از خام فروشی

درصورتی که دانش فنی و تکنولوژی و لایسنس های روز دنیار در خصوص تولید محصولات به کشور وارد نشود، ما مجبور به خام فروشی منابع بزرگ نفتی گازی و معدنی خود خواهیم بود. هرچقدر که خطوط ایجاد ارزش افزوده روی مواد خام در کشور رشد و گسترش یابد به نفع اقتصاد کشور می باشد. در حال حاضر ما منابع زیادی را بصورت خام به کشورهای دیگر صادر می نماییم. کشورهای دیگر این مواد خام را دریافت نموده و پس از تولید محصولات نهایی، با قیمت های بسیار بالا به خود ما می فروشند. از جمله اقداماتی که می تواند در رشد و تعالی اقتصادی کشور اثربخش باشد، واردات دانش فنی و لایسنس و پتنت به کشور می باشد.

نقش دانش فنی و مهندسی در قراردادهای نفت و گاز و پتروشیمی

به دلیل اهمیت نفت که یک منبع حیاتی است قراردادهای منعقده نفتی نیز از اهمیت خاصی بر خوردار است، اینکه اکثر  قراردادهای نفتی جنبه بین المللی دارد لذا این قرار دادها بویژه با توجه به تحولات سیاسی و اقتصادی در جهان درخور تغییرات و دگرگونی هایی بوده است که هر کدام از جنبه های خاصی حائز اهمیت و مطالعه می باشد. در مورد ایران، وجود تنش های سیاسی با جهان خارج طی دهه شصت خورشیدی و همچنین تحریم های اقتصادی و فرامرزی آمریکا و همچنین استفاده نکردن از دانش فنی و مهندسی در امور قراردادهای نفت و گاز و پتروشیمی سبب شده است، هزینه های قراردادی نفتی برای این کشور افزایش یابد، زیرا از دیدگاه صاحب نظران در امر و سرمایه گذاری خارجی، خطرپذیری ملی از جمله موارد مهم جذب یا دفع سرمایه گذاران خارجی می باشد.

از سوی دیگر بدلیل تثبیت امور مالیات در کشورهای غربی، شرکت های نفتی خارجی مدعی اند از سوی دولت متبوع خود مجاز نیستند ذخایر مورد قرارداد خود را در ردیف دارایی های خود در ترازنامه شرکت ثبت کنند و به دلیل کوتاه بودن زمان قراردادهای خرید خدمت پیمانکاری که معمولا تا به مرحله تولید رساندن نفت می باشد، نمی توانند از توسعه تدریجی میادین بهره برداری لازم را بنمایند. لذا شرکت های معظم نفتی کمتر ابراز تمایل به عقد قراردادهای پیمانکاری همراه با انتقال فن آوری بالا به اینگونه میادین دارند در صورتیکه می توان با بهره بردن از دانش فنی و مهندسی در این نوع قراردادها نیز پیمانکاران را مجاب به شرکت در قراردادها یا مناقصات خریدخدمات نمود بدین صورت که با تسریع مراحل اولیه مهندسی مناقصه و دادن اطلاعات کامل به پیمانکاران زمینه ترغیب آنها جهت شرکت در مناقصه و نهایت عقد قرارداد ایجاد کرد که این تاثیر بارز دانش فنی و مهندسی بر قراردادهای نفتی را نشان می دهد.

دستیابی به دانش فنی ساخت تجهیزات صنعت نفت کشور

با توجه به رفع نیازهای فعلی و آتی صنعت نفت کشور توسط سازندگان داخلی، مستلزم دانش بنیان شدن آنان و دستیابی به دانش فنی ساخت تجهیزات و ارتقای توان فناورانه آنها است. این امر مستلزم آن است که در فرآیند تامین کالاهای مورد نیاز صنعت نفت کشور (مطابق با سطح کیفیت، قیمت و زمان مورد نظر) با انتقال دانش فنی و فناوری ساخت تجهیزات، سازندگان داخلی مسیر توانمندسازی را طی نموده و به تدریج قادر به طراحی، مهندسی و ساخت محصولات جدید با اتکا به دانش و بنیه علمی خود گردند.با توجه به موارد فوق الذکر هدف از این مقاله ، ارزیابی و اندازگیری سطح توانمندی و قابلیت فعلی و آتی سازندگان تجهیزات صنعت نفت، با استفاده از روشی نظام مند و جامع بوده است.

نتیجه گیری

دانش فنی به عنوان هسته مرکزی و محرک اصلی پروژه‌های صنعتی بزرگ، به ویژه در حوزه پتروشیمی، ایفای نقش می‌کند. این دانش، مجموعه‌ای گسترده از اطلاعات، مهارت‌ها و تجربیات تخصصی است که برای طراحی، ساخت، بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات صنعتی مورد نیاز می‌باشد. دانش فنی، یکی از عوامل کلیدی موفقیت در پروژه‌های صنعتی بزرگ، به ویژه در حوزه پتروشیمی است. انتقال موفق دانش فنی، به توسعه پایدار صنعت و افزایش توان رقابت کشور کمک شایانی خواهد کرد. برای تحقق این هدف، ضروری است به چالش‌های موجود توجه کرده و راهکارهای مناسب برای بهبود انتقال دانش فنی را اتخاذ نمود.